Baskı balata nedir?
Baskı balata araçlardaki şanzıman ile ana motoru birbirinden ayıran parçalar bütünüdür. İçten yanmalı motorların düşük devirde çalışmak zorunda olmasının dezavantajı üzerine geliştirilmiş bir motor grubu parçasıdır. Araçlar durduğu esnada vites boşa alınır ve bu sırada motor çalışmaya devam eder. Motor çalışırken motorun yanında bulunan şanzıman hareketsiz bir biçimde durmaktadır. Aracın tekrar hareket edebilmesi için hareketsiz duran şanzımanın motorla yavaşa yavaş birleşerek motor hareketini alması gerekir. Vites değiştirirken şanzıman ile motor arasında bir devir farkı vardır. Debriyaja bastığımız zaman dişliler yoğun tork baskısına maruz kalmadan birbirlerine geçerek yerine oturtulur. Devir yakalayarak yani şanzıman ile motorun hangi devirde olduğu tahmin edilerek aynı seviyeye getirilirse vites pürüzsüz bir şekilde değişir.
Baskı Balata Arızası Nasıl Anlaşılır?
Araçlardaki baskı balata sistemleri fren balataları gibi zamanla tükenen bir aksamdır. Vites değiştirirken debriyajın bağlı olduğu pedal bırakıldığında yaylar sayesinde baskı ile balata birleştirilir. Debriyaj pedalına basıldığında bu yaylar tekrar açılır ve debriyaja basıldığında ise bu yaylar tekrar eski yerine döner.
Baskı ve balata metal tırnaklar ile birbirinden ayrılır. Eğer araç kullanırken ayak sürekli debriyaj pedalının üzerinde tutulursa ya da trafikte veya ışıklarda beklerken debriyaj pedalına sürekli basılı tutularak viteste bekleme yapılırsa bu üst tırnaklar daha hızlı aşınacaktır.
Bu üst tırnaklar aşındığı zaman şanzıman ile motor tam randımanlı bir şekilde ayrılmayacak ve vites geçişleri sarsıntılı olacaktır. Ayrıca aracı geri vitese alırken de değişik sesler zorlanmalar oluşacaktır.
Baskı balata bittiğini nasıl anlarız? Baskı balata biterse ne olur?
Baskı balatanın bitmesi demek sürtünmeden dolayı aşınması demektir. Bu gibi durumlarda gaz pedalına basıldığında motor devir alır ancak ivmelenme gerçekleşmez. Örnek verecek olursak; Araç ile 5’inci Viteste 2500 Devir ile 100 Km/s hız ile seyrederken hızı artırmak için gaza bastığınız zaman 3000 – 3500’e kadar çıktığı halde hız halen 100 km/s’de ise baskı balatanız bitmiş demektir. Baskı balatanın bitme veya eskime belirtilerinden biri de vites değiştirirken ve ilk kalkışlarda oluşan titremedir. Ayrıca debriyaj pedalının sertleşmesi de baskı balatanın eskimiş olduğunun göstergesidir. Balata eskidikçe debriyaj pedalı yukarıya doğru çıkar. Günümüzde kullandığımız araçlar genellikle hidrolik destekli veya elektronik desteklidir. Bu sebeple aracın sistemi debriyaj ayarını otomatik yapar ve debriyaj kavrama noktası çoğunlukla aynı kalır.
Baskı balata ne zaman değişir? Baskı balata sağlamlık testi nasıl yapılır?
Baskı balatanın eskidiğini hissettiğimiz andan itibaren değiştirilmesi gerekir. Eskimiş baskı balatalar hem sürüş güvenliğini tehlikeye sokar hem de yakıt tüketimini artırır. Aracınızın debriyajını kendiniz test edebilirsiniz. Beşinci veya son viteste ortalama bir hızda aracı sürerken gaza sonuna kadar basılır. Araç hızlandığı esnada gaz tam basılı halde iken debriyaja tamamen basıp hızlıca çektiğinizde devir göstergesi eski yerine ne kadar hızlı iniyorsa baskı balatanız o oranda sağlıklı demektir.
