Araç sahiplerinin sürekli merak ettiği ve cevabı net olarak bilinmeyen bir soru vardır. Yakıt tüketimi nasıl düşürülür, uzun yolda araba nasıl kullanılmalıdır, yakıt tasarrufu için neler yapılmalıdır gibi muhabbetlerin ortasında çoğu zaman bu cümle ortaya çıkar. “Yokuş aşağı giderken vitesi boşa al” Peki gerçekten vitesi boşa almak aracın yakıt tüketimini düşürür mü? Bilimsel olarak araba sürerken vitesi boşa almanın yakıt tasarrufu açısından faydası olup olmadığının cevaplarını bu yazımızda bulmaya çalışacağız.
Yokuş Aşağı Sürme
Aslında bu efsaneleşmiş bir cümle. Yokuş aşağı giderken vitesi boşa al. Bu efsane cümlenin bilinç altımıza işlediğinden midir bilinmez, bir çoğumuz uzun bir yokuş olmasa bile yokuş gördüğümüzde aşağıya doğru giderken aracı boşa alıveririz. Bunu bir kar olarak görürüz veya düşünürüz, sanki o mesafeyi bedavaya gidiyormuşuz gibi gelir. Ama işin aslı böyle değildir. Vites olayını fizik bilimi ile iç içe incelemek gerekir.
Vites Boşa Alındığında Motorun Çalışması
Çalışan her aracın motoruna motorun sürekli hareket edebilmesi için çalıştığı sürece yakıt pompalanır. Sistem buna göre tasarlanmıştır. Araç yokuş aşağı giderken vitesi boşa aldığınızda, motorun hareket edebilmesi için yine yakıt pompalama işlemi devam edecektir. Oysa vitesi boşa almadan sadece ayağı gazdan çekerek araba tekerleğinden gelen kinetik enerji diferansiyel aracılığıyla motora ulaşacak ve motorun hareketi bu kinetik enerjiden karşılanacaktır. Yani aracı boşa aldığınızda kinetik enerjinin motora ulaşması engellenecek ve motorun hareketi için sistem yakıt pompalamaya devam edecektir.
Yol Bilgisayarından Yakıt Tüketimini Görme
Yol bilgisayarlı araçlarda anlık tüketim miktarı yol bilgisayarının ekranında da görülebilmektedir. Yokuş aşağı giderken aracın vitesi boşa alınırsa anlık tüketim değerinin değişmediğini veya bir miktar arttığını, aynı şekilde yokuş aşağı viteste giderken ayağın gazdan çekilmesi ile motora yakıt pompalamanın durduğunu ve tüketim değerinin sıfır veya sıfıra yakın bir değere geldiğini gözlemleyebilirsiniz. Aracın vitesini boşa almak sadece yakıt tüketimi açısından değil aracın bir çok unsurunu etkilemesi açısından da önemlidir. Otomatik vites araçlarda boşa atmak sürüş güvenliğini tehlikeye atabilir. Bildiğiniz üzere otomatik vitesli araçlarda aracı boşa almak için vites kolu “N” pozisyonuna getirilir. Bu pozisyonda aracın şanzımanına yapılan yağlama duracağından kaza riski artacaktır.
Vitesi Boşa Almanın Zararları
Tüm bunları toparlayacak olursak; aracı kullanırken daha çok yakıt tasarrufu yapmak için aracın vitesini boşa almak bize hiç bir fayda sağlamaz. Boşta giden araçların frenlerinin tepki verme sürelerinin de daha uzun olduğu, ABS gibi fren sistemlerinin çalışmayabileceği düşünüldüğünde aracın vitesini boşa almak can güvenliğimizi tehlikeye atmaktan başka bir işe yaramaz. Aracın yakıt tüketimini düşürmek istiyorsak, aracı doğru viteste ve devirli kullanmalı, aşırı hız yapmamalı, dur-kalklardan kaçınmalıyız.
