Araçlarımızı kullanırken yolda meydana gelen en sıkıntılı durumlardan biri aracın hararet yapmasıdır. Halk arasında su kaynatma da denilen bu durum hiç olmayacak yerde, hiç olmayacak zamanda bizi yolda bırakabilir. Normalde rutin bakımları ve kontrolleri yapıldığında ve araç zorlanmadan kullanıldığında hararet yapmaması gerekir. Ancak bazı durumlarda yine bu tür durumlarla karşılaşılabilir. Bu yazımızda otomobiller neden hararet yapar, otomobil hararet yaptığında neler yapılmalı, neler yapılmamalı gibi konulardan bahsedeceğiz.
Otomobillerin Hararet Yapma Sebepleri Nelerdir?
Araçların hararet yapma sebebini iki bölümde inceleyelim. Birinci bölüm klasik olarak herkesin bildiği ve en sık karşılaşılan durumdur.Su kaynatma durumu. İkinci bölüm ise motordaki görünmeyen hararet.
1- Su kaynatma durumu
Su Hortumları
Bu durum genelde su hortumlarının su kaçırmasından dolayı oluşur. Her malzemenin bir kullanım ömrü vardır. Araç yaşlandıkça su hortumları da doğal olarak aşınır. Kışın soğuğu, yazın sıcaklığı, motorun ısısı, sürtünme, diğer parçalarla temas gibi sebepler su hortumlarının aşınmasını hızlandırır. Aşınan hortumlarda delikler veya çatlaklar oluşur ve buralardan su sızıntısı gerçekleşir. Su sızıntısı sonucu aracın soğutma suyu azalacağı veya biteceği için su devir-daimi yapılamaz. dolayısıyla motor soğutulamadığından ısısı aşırı yükselen motor stop eder.
Soğutma Fanı
Diğer bir sebep ise aracın soğutma fanının çalışmamasıdır. Aracın ön kısmında dikey vaziyette radyatörün önünde bir fan bulunur. Bu fan dışardan aldığı soğuk havayı radyatöre püskürterek radyatörü soğutur. Eğer fan arıza yapar ve çalışmaz ise soğutma işlemi durur ve yükselen ısı karşısında radyatördeki su kaynar ve dışarıya buhar püskürtmeye başlar. Fan arızaları genelde fan müşirinden kaynaklanır.
Yüksek Devirde Kullanım
Aracın hararet yapmasının başka bir sebebi ise aracın çok yüksek devirde kullanılmasıdır. Araç eğer yüksek devirde kullanılırsa motorda meydana gelen ısı aracın zorlanması ile iyice yükselir ve maximum seviyeye ulaşır. Aracı sürekli yüksek devirde kullanmak motor bloğunda ve pistonlarda çok ciddi zararlar oluşmasına sebep olabilir.
Devir-Daim Pompaları
Aracın devir-daim pompasındaki sorunlar da aracın hararet yapmasına neden olur. Devir-daim pompası araçta motor içinden geçerek radyatöre kadar olan kısma uzanan boru sistemi ile aracın yaktığı yakıtın yanması ile ortaya çıkan ısıyı absorbe etmektedir. Özetle motorun ısısını stabil tutarak harareti önler. Bu pompanın bozulması aracın hararet yapmasında sebep olur. Bununla birlikte araçta bulunan V kayışı devir-daim işleminin önemli bir ögesidir. V kayışının kopması da devir-daim işlemini durdurur ve motordaki ısı hızlı bir şekilde yükselir.
2- Motordaki görünmeyen hararet
Birinci bölüm klasik su kaynatma demiştik ve bunun nedenlerini açıkladık. İkinci bölüm motordaki görünmyene hararettir. Motorların çalışma prensibi, püskürtülen yakıtın hava ile karıştıktan sonra pistonlarla itilmesiyle yüksek patlamaların oluşmasıdır. Pistonlarda bir sorun olması halinde veya araçta kalitesiz yakıt kullanılıyor ise hava/yakıt oranı tutmaz ise pistonları erimesine kadar giden ısı, otomobilin hararet yapmasına sebep olabilir. Bunun devamı olarak da motor sübapları erirse, motorun ısısı aşırı derecede yükselecek ve görünmeyen hararet oluşacaktır. Görünmeyen hararet çok önemlidir çünkü bu tür bir arızada masraf çok fazla olur.
Otomobil Hararet Yaptığında Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler
Araç seyir halinde iken hararet yaptı ise yani klasik su kaynatma meydana geldi ise araç hemen yol kenarına çekilir ve arabanın kaputu açılır. Herhangi bir müdahale yapmadan beklenmelidir. Kesinlikle radyatör kapağı açılmamalıdır. Eğer kapak açılırsa radyatör içindeki su kaynar vaziyette olduğundan kaynar su basınçla birlikte üzerimize fışkırır ve ciddi yaralanmalara sebep olabilir. Hararet yapmış araca soğuk su da atılmaz. Aracın motor bloğundaki metaller aşırı ısınmış olduğundan aniden atılacak soğuk su çatlaklara veya deformasyona sebep olabilir.
Aracı kenara çektikten sonra motorun tamamen soğuması beklenmelidir. Motor tamamen soğuduktan sonra radyatöre soğuk su eklenir. Hararet yapan aracı soğumadan kullanmayınız, ilerletmeyiniz. Eğer ilerletirseniz motorun avansından çatlama seslerinin gelmesine sebep olabilirsiniz. Sonuç olarak aracın hararet yapmaması için en önemli şey aracın periyodik bakımlarının yapılması, bunu yanı sıra ara sıra aracın suyuna, borularına, filtrelerine, kayışlarına ve müşirlerine de baktırılmalıdır.