Otomobiller hakkında az bilinen şeylerden biri Tork Değeri’dir. Tork ile beygir gücü sıklıkla birbirine karıştırılır. Tork Değeri Döndürme kuvveti anlamına gelir. Aracın motorundaki krank milinin dakikada yapmış olduğu dönme sayısıdır. Bu sayı araçların hızını ve çekiş gücünü belirler. Bu yazımızda Tork Nedir, Tork Ne İşe Yarar, Tork ve Beygir Gücü Arasındaki Farklar Nelerdir, Dizel Motorlar ile Benzinli Motorlar Arasında Performans Var mıdır, Tork Gücü ve Beygir Gücü Araba Performansını Ayrı Ayrı Nasıl Etkiler, Tork Gücü ile Beygir Gücünü Birbirinden Nasıl Ayırt Edebiliriz, Tork Gücü ile Beygir Gücü Her Zaman Birbiriyle Doğru Orantılı mıdır, Hareket Halindeki Araca O An Uygulanan Beygir Gücünü ve Tork Gücünü Nasıl Öğreniriz, Tork Nasıl Hesaplanır gibi konulara değineceğiz.
Tork Nedir
Tork değeri, araçların motorlarında bulunan krank milinin, bir dakikada yapmış olduğu dönme sayısıdır. Bu dönüş sayısı araçlar için önemlidir çünkü krank milinin dönüş sayısının az veya çok olması arabanın kuvvetini yani çekiş gücü ve hızını gösterir. Bunun yanında motordaki piston kollarının uzunluğu da arabanın performansını etkileyen diğer bir faktördür. Tork, aracın motorunun dönüş kuvvetinin tekerleklerin hareket kuvvetine dönüştürülmesini sağlar. Araçların yokuşlarda yukarı doğru çıkarkenki çekiş gücü ve performansını değerlendirmemize yarar.
Dizel Araçlar ile Benzinli Araçların Tork Karşılaştırması
Benzinli motorların sıkıştırma oranı dizel motorların sıkıştırma oranına göre daha düşük olduğu için torkları da daha azdır. Sıkıştırma oranının yüksek olması tork değerini de yükseltmektedir. Yüksek tork da güçlü çekiş anlamına gelmektedir. Tork değerinin kuvveti sürüş esnasında da anlaşılabilir. Sürüş esnasında aniden gaz pedalına basıldığı zaman aracın koltuğuna yapışma oranı tork değeri hakkında fikir verebilir. Aracın koltuğuna yapışma hissi yüksekse aracın tork değeri yüksektir.
Tork Ne İşe Yarar
Araçlardaki çekiş kuvveti torkun yüksek olması ile doğru orantılıdır. Bir aracın özellikleri belirtilirken torku da belirtilir. Tork değeri bir aracın en önemli özelliklerindendir çünkü tork değerinin yüksek olması aracın kullanımı yönünden de rahatlık ve kolaylık sağlar. Motor daha geniş bir devir aralığında daha az vites değiştirerek kullanılabilir. Tork bilgileri verilirken en yüksek tork değeri ve bu değerin elde edildiği motor devri de önemlidir. Genelde araçlar düşük ve orta devirlerde kullanıldığından dolayı tork değerinin motorun düşük devirinde de yüksek olması rahat kullanım ve konfor açısından önemlidir.
Dizel ve Benzinli Motorlar Arasında Performans Farkı Var mıdır
Yukarda da belirtildiği üzere benzinli motorlar ile dizel motorlar arasındaki tork gücü farklıdır. Bunun en önemli sebebi dizel motorların piston kolunun benzinli motorların piston kolundan uzun olmasıdır. Uzun piston kollarının uyguladığı dönüş kuvveti daha fazla olduğundan uzun kollu dizel motorların tork gücü daha fazla olur. Ancak bunun bazı dezavantajları da vardır. Dizel araçlar benzinli araçlara göre daha hantaldır ve benzinli araçlar kadar hız yapamazlar. 100 km hızla giden dizel bir aracın devri aynı hızla giden benzinli bir aracın devrinden daha düşüktür. Yani aynı hızda dizel araç daha az güç harcayıp benzinli araç ile aynı işi yapmaktadır.
Tork ve Beygir Gücü Araçların Performansını Nasıl Etkiler
Tork değeri ile beygir gücü farklı özelliklerdir. Örneğin 75 (HP – Horse Power) beygir gücüne sahip ancak tork değerleri farklı iki aracın meydana getirdikleri kuvvetler farklıdır. Şu şekilde örneklendirirsek; beygir gücü aynı olan iki araç zıt yönlere gidecek şekilde birbirlerine bağlanırsa ikisinin de beygir gücünün aynı olmasına rağmen torku yüksek olan araç diğerini kendine doğru çekecektir. Yine bu iki araç aynı yönde yokuş yukarı çıkmak üzere yarıştırılırsa torku yüksek olan aracın çekişi daha yüksek olduğu için yarışı torku yüksek araç kazanacaktır.
Tork ile Beygir Gücünü Birbirinden Nasıl Ayırt Edilir, Aralarında Orantı Var mıdır
Tork ile beygir gücü çok sık karıştırılan iki kavramdır. Basit bir örnek vermek gerekirse, bir bahçe hortumundan akan suyun ileriye fışkırma gücü beygir gücü, bir dakikada o hortumdan akan su miktarı ise tork değeri diyebiliriz.
Buradaki dikkat edilmesi gerek nokta, hortumdan çıkan suyun fışkırma gücü ve hotumdan çıkan su miktarının her zaman birbiriyle doğru orantılı olmayacağıdır. Hortumdan 30 saniyede 2 litre su aktığını ve 3 metre ileri fışkırdığını varsayalım. Eğer hortumu sıkarsak 30 saniyede hortumdan akan su miktarı bir miktar azalacak örneğin 1,75 litreye düşecek, ancak fışkırma mesafesi artarak 5 metreye yükselecektir. Buradan da anlaşılacağı üzere tork değeri ile beygir gücü birbirleriyle her zaman doğru orantılı olmamaktadır.
Tork Nasıl Hesaplanır
Tork’un birimi Newtonmetre’dir. Kuvvet ve kuvvet yolunun birbiri ile çarpımına eşittir. Kuvvetin birimi (F) Newton, Kuvvet yolunun birimi ise (R) Metre’dir.
Torkun hesaplamasında ise şu formül kullanılır.
Newton x Metre = TORK (FxR=T)
Torkun değerini belirleyen etkenler KUVVET ve MESAFE’dir. Torku, motorun yanma odasında yanan yakıtın oluşturduğu basıncın pistonu itmesiyle oluşan kuvvet meydana getirir. Sıkışma oranı arttıkça tork değeri artar.
